اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه (ADHD)
اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) در بزرگسالان: علائم، تشخیص و درمان؛ اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) نه تنها در کودکان، بلکه در بزرگسالان نیز می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است با مشکلاتی مانند بی‌قراری، عدم توانایی در تمرکز، مدیریت زمان ضعیف و عمل کردن بر اساس تکانه‌ها روبه‌رو شوند. در حالی که این اختلال معمولاً در دوران کودکی شناسایی میشود، بسیاری از افراد ممکن است تا بزرگسالی متوجه نگردند که مبتلا به ADHD هستند.
علائم ADHD در بزرگسالان شامل فراموشی مکرر، اضطراب، بی‌حوصلگی، عدم توانایی در مدیریت کارهای روزمره و مشکل در ایجاد روابط اجتماعی و کاری است. این اختلال می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر زندگی حرفه‌ای، روابط شخصی و سلامت روانی فرد داشته باشد. برای تشخیص صحیح ADHD در بزرگسالان، مراجعه به یک متخصص روانشناسی یا روانپزشکی ضروری است.
درمان ADHD در بزرگسالان معمولاً شامل مشاوره روانشناسی، درمان شناختی و رفتاری و در برخی موارد دارودرمانی است. مشاوره می‌تواند به بزرگسالان کمک کند تا مهارت‌های مقابله‌ای مناسب و روش‌های مؤثر برای مدیریت علائم ADHD را یاد بگیرند و بتوانند در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود موفق‌تر عمل کنند.
| مؤلفه | توضیح |
|---|---|
| تعریف ADHD | اختلالی که بر توانایی فرد در توجه، تمرکز، برنامه‌ریزی و مدیریت زمان تأثیر می‌گذارد. شامل علائم بیش‌فعالی و کمبود توجه است. |
| علائم رایج در بزرگسالان | – بی‌قراری و اضطراب – مشکل در تمرکز و پیگیری کارها – فراموشی مکرر – عدم توانایی در مدیریت زمان – عمل بر اساس تکانه‌ها |
| علائم شناختی | – مشکل در توجه به جزئیات – مشکل در سازماندهی کارها – فراموشی در انجام فعالیت‌های روزمره – احساس گیجی و حواس‌پرتی |
| علائم رفتاری | – بی‌قراری در موقعیت‌های اجتماعی یا کاری – تکانشی بودن در تصمیم‌گیری‌ها – تحریک‌پذیری و ناتوانی در کنترل احساسات |
| علائم اجتماعی | – مشکل در حفظ روابط شخصی – تضاد در محیط کار و روابط اجتماعی – نیاز به تأثیرگذاری و توجه بیشتر از دیگران |
| تشخیص ADHD | – مصاحبه بالینی و بررسی تاریخچه فرد – استفاده از مقیاس‌های ارزیابی ADHD – مشاهده رفتارهای فرد در محیط‌های مختلف (شخصی، اجتماعی) |
| درمان‌های رایج | – درمان شناختی-رفتاری (CBT) – دارودرمانی (مثل داروهای محرک یا غیرمحرک) – مشاوره روانی فردی و گروهی |
| داروهای رایج | – داروهای محرک: متیل فنیدیت (ریتالین)، آمفتامین‌ها – داروهای غیرمحرک: آتوموکستین (استراترا)، گوانفاسین |
| تکنیک‌های مدیریت | – یادداشت‌برداری و تقویم برای سازماندهی بهتر – استفاده از تایمر و هشدارها برای مدیریت زمان – تمرینات آرامش‌بخش و کاهش استرس |
| تأثیرات بر زندگی شخصی | – مشکل در دستیابی به اهداف زندگی – عدم رضایت شغلی و مشکلات در محیط کار – کاهش کیفیت روابط عاطفی و خانوادگی |
| تأثیرات بر سلامت روان | – افزایش سطح اضطراب و افسردگی – احساس ناکامی و عدم موفقیت در انجام کارها – احتمال بالا بودن مشکلات خواب |
| نکات مفید برای مبتلایان | – ایجاد روتین‌های روزانه و پیگیری آنها – همکاری با یک روانشناس یا روانپزشک متخصص – یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای برای کاهش استرس |
چه چیزی باعث اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه میشود؟
اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه (ADHD) یک بیماری پیچیده است که علل دقیق آن هنوز کاملاً مشخص نشده است. با این حال، تحقیقات نشان داده است که ترکیب چندین عامل می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. در زیر به برخی از عوامل شناخته شده که می‌توانند در بروز ADHD مؤثر باشند اشاره شده است:
عوامل ژنتیکی
ADHD به‌طور قابل توجهی در خانواده‌ها مشاهده میشود و اغلب به صورت ژنتیکی منتقل میشود. اگر یک یا هر دو والدین مبتلا به ADHD باشند، احتمال ابتلای فرزندان به این اختلال بیشتر است.
تفاوت‌های مغزی
تحقیقات نشان داده‌اند که مغز افراد مبتلا به ADHD ممکن است تفاوت‌هایی با مغز افرادی که این اختلال را ندارند، داشته باشد. این تفاوت‌ها عمدتاً در مناطقی از مغز که مسئول توجه، رفتارهای تکانشی و برنامه‌ریزی هستند، مشاهده میشود.
عوامل محیطی در دوران بارداری
تولد نارس: نوزادانی که قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می‌آیند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به ADHD قرار دارند.
وزن کم هنگام تولد: کودکانی که با وزن پایین به دنیا می‌آیند، ممکن است در معرض افزایش خطر ابتلا به این اختلال قرار داشته باشند.
مصرف سیگار، الکل یا مواد مخدر در دوران بارداری: مادرانی که در دوران بارداری از سیگار، الکل یا مواد مخدر استفاده می‌کنند، احتمال ابتلا به ADHD در فرزندشان بیشتر است. این عوامل ممکن است باعث ایجاد تغییرات در مغز جنین و تأثیر بر رشد طبیعی آن شوند.
مشکلات یادگیری و اختلالات همراه
ADHD می‌تواند در افراد با هر سطح از توانایی‌های فکری رخ دهد، اما در افراد با مشکلات یادگیری یا اختلالات شناختی، این اختلال شایع‌تر است. این افراد ممکن است در انجام کارهای روزمره، تمرکز و سازماندهی وظایف خود با مشکلات بیشتری مواجه شوند.
به‌طور کلی، ADHD به‌احتمال زیاد از تعامل پیچیده‌ای بین عوامل ژنتیکی و محیطی ناشی میشود. درک دقیق‌تر این عوامل می‌تواند به شناسایی و درمان بهتر این اختلال کمک کند.
پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین میزان آرامش
آیا بیش فعالی یا کمبود توجه قابل درمان است؟
اگرچه اختلال بیش فعالی و کمبود توجه (ADHD) به‌طور کامل قابل درمان نیست، اما روش‌های متعددی وجود دارد که می‌توانند به افراد مبتلا به ADHD کمک کنند تا علائم خود را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. این روش‌ها شامل درمان‌های دارویی، روان‌درمانی و حمایت‌های آموزشی هستند.
درمان‌های کودکان مبتلا به ADHD:
- حمایت آموزشی: برای کودکان مبتلا به ADHD، داشتن یک برنامه آموزشی مناسب و حمایت‌های ویژه در مدرسه می‌تواند به آنها در بهبود مهارت‌های تحصیلی و اجتماعی کمک کند.
- مشاوره و حمایت والدین: مشاوره برای والدین می‌تواند به آنها کمک کند تا نحوه مدیریت رفتارهای فرزند خود را بیاموزند و تکنیک‌های موثری برای تربیت و حمایت از آنها پیدا کنند.
- دارو: داروهای مختلفی می‌توانند برای کاهش علائم ADHD تجویز شوند. این داروها اغلب به بهبود تمرکز، کاهش بی‌قراری و کنترل تکانه‌ها کمک می‌کنند.
درمان‌های بزرگسالان مبتلا به ADHD:
دارو: برای بزرگسالان مبتلا به ADHD، دارو اغلب به عنوان اولین گزینه درمانی معرفی میشود. داروهای محرک مانند متیل فنیدیت و آمفتامین‌ها، و داروهای غیرمحرک می‌توانند به بهبود تمرکز و کاهش تکانشگری کمک کنند.
- درمان‌های روان‌شناختی: درمان‌هایی مانند درمان رفتاری شناختی (CBT) می‌تواند به افراد کمک کند تا راهبردهای مقابله‌ای برای مشکلات مربوط به تمرکز، سازماندهی و مدیریت زمان پیدا کنند.
- چالش‌های روزانه برای کودکان مبتلا به ADHD:
- کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در فعالیت‌های روزانه خود مشکلاتی داشته باشند، از جمله:
- خوابیدن در شب: به دلیل بی‌قراری و مشکل در آرامش، خوابیدن ممکن است چالش‌برانگیز باشد.
- آماده شدن به موقع برای مدرسه: سازماندهی زمان و آماده شدن برای مدرسه می‌تواند برای آنها دشوار باشد.
- گوش دادن و اجرای دستورالعمل‌ها: ممکن است در پیروی از دستورالعمل‌ها و توجه به جزئیات مشکل داشته باشند.
- سازماندهی افکار: درک و ترتیب دادن افکار برای بسیاری از کودکان مبتلا به ADHD چالش‌برانگیز است.
- موقعیت‌های اجتماعی: کودکان مبتلا به ADHD ممکن است در تعاملات اجتماعی با مشکلاتی مواجه شوند.
- چالش‌های روزانه برای بزرگسالان مبتلا به ADHD:
برای بزرگسالان، ADHD می‌تواند باعث مشکلات مختلفی در زندگی روزمره شود، از جمله:
- عدم سازماندهی و مدیریت زمان: بزرگسالان مبتلا به ADHD ممکن است در سازماندهی کارهای روزمره و رعایت برنامه‌ریزی‌ها مشکل داشته باشند.
- عدم تمرکز و تکمیل وظایف: ناتوانی در تمرکز و تکمیل کارها می‌تواند منجر به ناتمام ماندن بسیاری از پروژه‌ها و فعالیت‌ها شود.
- ناتوانی در مقابله با استرس: افراد مبتلا به ADHD ممکن است در مواجهه با استرس‌های روزمره دچار مشکلاتی شوند.
- احساس بی‌قراری و بی‌حوصلگی: بی‌قراری و نیاز به تحریک می‌تواند افراد را به رفتارهای تکانشی سوق دهد.
- تکانشگری و ریسک‌پذیری: تصمیم‌گیری‌های سریع و بی‌ملاحظه از دیگر ویژگی‌های رایج در بزرگسالان مبتلا به ADHD است.
در نهایت، با درمان‌های صحیح و مناسب، افراد مبتلا به ADHD می‌توانند به زندگی خود سامان دهند و بهبود قابل توجهی در کارکرد روزانه و اجتماعی خود تجربه کنند.
جدول توضیحات کامل ADHD
| مورد | توضیحات |
|---|---|
| عوامل ایجاد | – ژنتیک: مشاهده در خانواده‌ها و وراثت |
| – تفاوت‌های مغزی: تفاوت‌های ساختاری و عملکردی در مغز افراد مبتلا | |
| – تولد نارس: تولد قبل از هفته 37 بارداری | |
| – وزن کم هنگام تولد | |
| – مصرف مواد در بارداری: سیگار، الکل یا مواد مخدر | |
| – مشکلات یادگیری: در افراد با مشکلات یادگیری شایع‌تر است | |
| علائم | – بی‌قراری: عدم توانایی در نشستن طولانی مدت |
| – عدم تمرکز: مشکل در توجه به جزئیات و تمرکز بر وظایف | |
| – تکانشگری: انجام کارها بدون فکر به عواقب | |
| – مشکلات سازماندهی: ناتوانی در برنامه‌ریزی و مدیریت زمان | |
| – فراموشی: فراموش کردن دستورالعمل‌ها و جزئیات | |
| – اختلال در روابط اجتماعی: مشکلات در تعاملات اجتماعی و رفتارهای پرخاشگرانه یا بی‌تفاوتی | |
| نوع تشخیص | – معاینه بالینی: تشخیص از طریق ارزیابی روان‌شناختی و بررسی تاریخچه فرد |
| – پرسشنامه‌ها و مقیاس‌ها: مانند Conners و Vanderbilt برای ارزیابی علائم | |
| – DSM-5: معیارهای تشخیصی اختلالات روانی در نسخه پنجم راهنمای DSM | |
| درمان‌ها | – دارو: استفاده از داروهای محرک (مانند ریتالین و آدرال) و غیرمحرک (آتوموکستین) |
| – درمان روان‌شناختی: روان‌درمانی شناختی رفتاری (CBT)، درمان روان‌تحلیل‌گری، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای | |
| – حمایت آموزشی: برنامه‌های ویژه برای دانش‌آموزان ADHD | |
| – حمایت والدین: مشاوره و آموزش والدین برای مدیریت بهتری از رفتارهای کودک | |
| داروها | – محرک‌ها: متیل فنیدیت (Ritalin)، آمفتامین‌ها (Adderall) |
| – غیرمحرک‌ها: آتوموکستین (Strattera)، گوانفاسین (Intuniv) | |
| – داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی: برای کمک به مشکلات همزمان مانند اضطراب و افسردگی | |
| نوع روان‌درمانی | – درمان شناختی-رفتاری (CBT): برای بهبود مهارت‌های مقابله‌ای و مدیریت مشکلات رفتاری و احساسی |
| – روان‌درمانی روان‌پویشی: برای درک ریشه‌های احساسی و مشکلات عاطفی مرتبط با ADHD | |
| – آموزش مهارت‌های اجتماعی: برای بهبود تعاملات اجتماعی و روابط فردی | |
| – درمان خانوادگی: برای همکاری و حمایت از اعضای خانواده در مواجهه با مشکلات فرد مبتلا | |
| مراقبت‌های روزانه | – ساختاردهی زندگی: استفاده از برنامه‌ریزی و زمان‌بندی دقیق برای مقابله با مشکلات سازماندهی |
| – مراقبت از خواب: تنظیم برنامه خواب برای کاهش مشکلات خواب شبانه | |
| – مدیریت استرس: آموزش تکنیک‌های آرام‌سازی و کنترل استرس برای مدیریت اضطراب و تنش‌ها |
مطالعه جدول بیش فعالی و کمبود توجه تمرکز ADHD می تواند به شما بسیار بسیار کمک کند.
تشخیص ADHD در بزرگسالان
تشخیص در بزرگسالان
تشخیص ADHD در بزرگسالان دشوارتر است زیرا در مورد اینکه آیا لیست علائمی که برای تشخیص کودکان و نوجوانان استفاده می شود برای بزرگسالان هم صدق می کند یا خیر اختلاف نظر وجود دارد. در برخی موارد، اگر یک بزرگسال دارای 5 یا بیشتر از علائم بی توجهی، یا 5 یا بیشتر از بیش فعالی و تکانشگری باشد، در معیارهای تشخیصی برای کودکان مبتلا به ADHD، ممکن است تشخیص داده شود. به عنوان بخشی از ارزیابی شما، متخصص در مورد علائم فعلی شما سوال خواهد کرد. با این حال، بر اساس دستورالعمل های تشخیصی فعلی، تشخیص ADHD در بزرگسالان نمی تواند تأیید شود، مگر اینکه علائم شما از دوران کودکی وجود داشته باشد.
اگر برایتان دشوار است که به خاطر بیاورید که آیا در کودکی مشکلی داشته اید، متخصص شما ممکن است بخواهد سوابق مدرسه قدیمی شما را ببیند، یا با والدین، معلمان یا هرکس دیگری که در کودکی شما را به خوبی می شناخت صحبت کند. برای اینکه بزرگسالان مبتلا به ADHD تشخیص داده شوند، علائم آنها باید در قسمت های مختلف زندگی تاثیر مشخصی داشته باشد، مانند:
- عدم موفقیت در کار یا تحصیل
- رانندگی خطرناک
- مشکل در پیدا کردن یا حفظ دوستان
- مشکل در روابط با شرکا
اگر مشکلات شما اخیراً وجود داشته باشد و در گذشته به طور منظم رخ نداده باشد، در نظر گرفته نمی شود که ADHD دارید.به این دلیل که در حال حاضر تحقیقات نشان داده است کهADHD نمی تواند برای اولین بار در بزرگسالان ایجاد شود.
درمان اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه بزرگسالان ADHD
درمان اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه (ADHD) برای بزرگسالان به چندین روش مختلف انجام میشود که در کنار دارودرمانی، شامل درمان‌های روان‌شناختی و رفتاری نیز میشود. دارو درمانی به‌عنوان اولین انتخاب در درمان بزرگسالان مبتلا به ADHD در نظر گرفته میشود، که معمولاً شامل داروهای محرک مانند ریتالین یا آدرال و داروهای غیرمحرک مانند آتوموکستین می‌باشد. این داروها به کنترل علائم بیش‌فعالی و کمبود توجه کمک می‌کنند. همچنین، آموزش روانی به فرد و اطرافیان کمک می‌کند تا درک بهتری از ADHD پیدا کنند و روش‌های موثری برای مقابله با چالش‌های روزمره بیاموزند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی دیگر از روش‌های مؤثر است که به تغییر نگرش و رفتار فرد مبتلا کمک می‌کند. در این روش، فرد با یک درمانگر کار می‌کند تا با تغییر افکار و واکنش‌های خود به موقعیت‌ها، رفتارهای خود را بهبود بخشد. علاوه بر این، رفتار درمانی و برنامه‌های آموزشی والدین به والدین این امکان را می‌دهد که مهارت‌های مدیریت رفتار را بیاموزند و به فرزند خود در کنترل ADHD کمک کنند. همچنین، آموزش مهارت‌های اجتماعی و حتی کوچینگ ADHD به فرد مبتلا کمک می‌کند تا نحوه تعامل صحیح با دیگران را بیاموزد.
این درمان‌ها به‌طور کلی به بهبود کیفیت زندگی فرد مبتلا و مدیریت بهتر علائم ADHD کمک می‌کنند و باعث میشود که فرد بتواند در محیط‌های اجتماعی و حرفه‌ای عملکرد بهتری داشته باشد.
منبع: nhs.uk