مدل زیست پزشکی سلامت چیست؟

رایج ترین راه برای درک مشکلات سلامت روان این است که آنها را به عنوان یک بیماری در نظر بگیرید، همانطور که سایر مشکلات سلامتی، مانند بیماری قلبی عروقی یا دیابت، به عنوان بیماری دیده می شوند. زیربنای مدل زیست پزشکی این باور است که بیماری روانی علتی دارد که قابل درمان و در بسیاری موارد قابل پیشگیری است. مدل زیست پزشکی در حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد وجود داشته است. بقراط پدر پزشکی بعنوان فردی که بیماری را از بعد علائم جسمی و فیزیکی بررسی میکرد از افرادی بود که به نوعی این مدل را در نظر میگرفت. با این وجود، این مدل تا سال ۱۸۰۰ در طول انقلاب علمی دیدگاه غالب و موافق در حوزه سلامت را نداشت.

مدل زیست پزشکی بر چه فرضیه ای استوار است؟

علت بیماری روانی در درون فرد نهفته است، بنابراین تمرکز درمان بر روی علائم بدن است. مدل زیست پزشکی، غالب ترین مدل در جهان غرب است و صرفاً از نظر عوامل زیست شناسی و جسمی بر سلامت فرد تمرکز دارد. این مدل بر ناتوانی جسمی که بعد از آسیب و مواجهه با درد یا فشار فیزیکی بر فرد وارد میشود تمرکز دارد. مدل زیست پزشکی در مدیریت آسیب های حاد و تروماتیک که در آن عضو آسیب دیده باعث درد و عملکرد محدود می شود، کاربردی است، به ویژه در شرایطی که نیاز به مداخلات آسیب شناختی و بررسی های آزمایشگاهی و پاراکلینیک باشد.

نقطه ضعف مدل زیست پزشکی این است که تأثیر عوامل غیر از جسمی و فیزیکی مانند محیط و روانی-اجتماعی بر سلامت را در نظر نمی گیرد. در بسیاری از موارد، درمان یک بیمار صرفا در صورت تمرکز بر علائم جسمی و از بین بردن درد و فشار یا ترمیم عضو اسیب دیده موفقیت آمیز نخواهد بود.

بعنوان مثال: بیماری سیروز کبد به دلیل افزایش مصرف الکل

مدل زیست پزشکی کبد آسیب دیده را با دارو درمان می کند، اما بیمار احتمالا به نوشیدن ادامه می دهد. عوامل محیطی و اجتماعی مانند وضعیت شغلی، سابقه خانوادگی، رفاه و سلامت روانی می توانند بر میزان مصرف الکل توسط بیمار تأثیر بگذارد. حمایت روانی و اجتماعی توسط درمانگران و روانشناسان می تواند به حداقل رساندن مصرف الکل توسط بیمار کمک کندتا همراه با مداخلات پزشکی از وخامت بیشتر شرایط کبد جلوگیری کند.

تنظیم هورمون بدن زنان و مراحل جنسی و توان تولید مثل آنها اکنون از طریق پزشکی انجام می شود، در حالی که در گذشته سنت ها این نقش را ایفا می کرد و بدون در نظر گرفتن شرایط جسمی و عوامل هورمونی تمایلات جنسی و مشکلات آنان را سرکوب می کردند. انجام آزمایشات و مداخلات پاراکلینیک و در نظر گرفتن فاکتورهای فیزیولوژیک به بررسی و درمان اختلالات زنان کمک بسیاری کرده است.

درک بیماری در مقابل احساس بیماری

قبل از اینکه بتوانید مدل زیست پزشکی را به درستی درک کنید، باید تفاوت بین بیماری و احساس بیماری را بشناسید. این نکته ظریف و پاسخ آن حداقل از دهه 1960 در ادبیات پزشکی مورد بحث بوده است. بیماری کلمه ای است که به یک فرآیند پاتولوژیک در بدن یا داخل بدن اشاره دارد. به عبارت دیگر، به نوعی ناهنجاری فیزیکی و یا فیزیولوژیکی در ساختار و یا عملکرد یک قسمت بدن، سیستم یا کل بدن اشاره دارد. اگر بخواهید این را برای برادر کوچکتان توضیح دهید، به او می گویید که بیماری یعنی که یک عضو بدن بیمار است. در حالی که تعریف دقیق تر و مناسب تر از بیماری بیشتر شبیه آن چیزی است که بیمار در هنگام ناخوشی احساس می کند، معنایی که آنها به تجربه ناخوشی نسبت می دهند و آنچه اطرافیان از او به عنوان ناراحتی، ناخوشی و ناارامی درک می کنند.

پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین سلامت روان

بنابراین بیماری اصطلاحی برای تمامی جنبه های مشکلات ذهنی، روحی و جسمی است که ممکن است از طریق هیچ وسیله تشخیصی فیزیکی، شیمیایی یا بیولوژیکی مانند اشعه ایکس، آزمایش های آزمایشگاهی شیمیایی یا بیوپسی قابل اثبات نباشد. بیماری شامل احساسات فرد، تأثیرات محیطی، زمینه های فرهنگی است که بر دیدگاه او در مورد سلامتی تأثیر می گذارد. ممکن است عضوی از بدن یک فرد بیمار باشد اما هیچ حسی از درد و مشکل نداشته باشد. بنابراین اندام او درگیر مشکل یا بیماری شده و فرد احساس ناراحتی و بیماری ندارد. در این شرایط زمانی که هیچ ناهنجاری فیزیکی یا فیزیولوژیکی قابل تشخیصی وجود نداشته باشد ممکن است فرد فقط احساس افسردگی کند.

مزایای استفاده از الگوی زیست پزشکی

• درمان بیماری غیر ممکن نیست و درباره علل بیماری و درمان راه تحقیق و مطالعه وجود دارد.
• شناخت علل بیماری به ما کمک می کند تا از بروزبیماری پیشگیری کنیم.
• بسیاری از درمان های موفق در بیماریهای ناشناخته در نتیجه تحقیقات توسعه یافته اند.

الگوی مدل زیست پزشکی

مدل زیست پزشکی تا حدودی مدل برگرفته شده از نظریه میکروب بیماری لویی پاستور است که تنها از عوامل بیولوژیکی برای تلاش و درک بیماری فرد استفاده میشود. در این مدل عوامل روانی، اجتماعی و محیطی از بررسی و روند تشخیص و بیماری فرد حذف میشود. این مدل دارای کاستی هایی است که یک مدل جامع تر میتواند پاسخگو باشد. یک مدل جامع از سلامت روان مولفه های فیزیکی، معنوی، روانی، عاطفی، اجتماعی و محیطی زندگی را در نظر می گیرد. به عبارت دیگر شخص و تمام فاکتورهای زندگی در آن تأثیرگذار است.

منبع: medbox.iiab.me