هذیان چیست و انواع آن کدامند؟

هذیان یک باور نادرست در مورد چیزی است که درست نیست یا واقعی نیست. با این حال افراد مبتلا به هذیان معتقدند که باورهایشان حتی زمانی که شواهدی بر خلاف آنها ارائه میشود، درست است. هذیانها اغلب نشانه ای از یک اختلال روانی زمینه ای مانند طیف اسکیزوفرنی یا دسته اختلالات شخصیت اسکیزوتایپال، اسکیزوئید، پارانوئید، مرزی و خودشیفته یا حتی مانیا در اختلال دوقطبی یا هذیان در اختلال افسردگی با ویژگیهای مالیخولیا میباشند. همچنی هذیان با زوال عقل هم میتواند در ارتباط باشد و می توانند نشانه ای از آسیب مغزی، مسمومیت، عفونت مغزی، یا عارضه جانبی یک بیماری دیگر باشند.

پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین سلامت روان

اختلال هذیانی با یک یا چند باور نادرست مشخص میشود که برای یک ماه یا بیشتر ادامه می یابد. باورهای نادرست ممکن است چیزهای معمول یا غیر معمول باشند (مانند تعقیب شدن توسط پلیس) که میتواند در زمان حال به وقوع بپیوندد و چیز عجیب و غریبی نیست. اما چیزهایی که بعید است به وقوع بپیوندند (مانند برداشتن اندام های داخلی بدون جا گذاشتن جای زخم) که امکان همچین چیزی به هیچ عنوان وجود ندارد.

انواع هذیان ها

هذیان ها می توانند بر اساس رویدادهایی باشند که واقعاً می توانند در زندگی واقعی اتفاق بیفتند، یا ممکن است عجیب و غریب در نظر گرفته شوند، یعنی این باورها در واقعیت وجود ندارند. انواع هذیان عبارتند از:

• آزار دهنده
• شهوانی
• بزرگنمایی
• حسادت آمیز
• جسمانی و مختلط
• غیر اختصاصی

هذیان های آزار دهنده (Disturbing delusions)

هذیان های آزاردهنده رایج ترین نوع هذیان هستند. این نوع از هذیان باعث می شود که فرد باور کند که کسی یا چیزی برای بدست آوردن آنها بیرون آمده است. این موضوع میتواند شامل شخص دیگری، یک ماشین یا کل یک موسسه یا سازمان باشد. هذیان های آزاردهنده یک شکل افراطی از پارانویا در نظر گرفته می شوند.

علائم دیگری که اغلب با هذیان های آزاردهنده بروز می کنند عبارتند از:

• اضطراب
• مشکل در خواب
• افسردگی
• افکار منفی در مورد خود.

هذیان های ارتومانی (Erotomania delusions)

هذیان های ارتومانی باعث می شود که شخص (به اشتباه) باور کند که شخص یا افراد دیگری عاشق او شده اند. شخصی که هدف هذیان های شهوانی قرار می گیرد معمولاً از موقعیت بالاتر نسبت به فرد مبتلا به هذیان برخوردار است و هدف اغلب افراد مشهور هستند. یعنی فرض کنید آن فرد تصور می کند که فلان بازیگر با فوتبالیست بسیار مشهور عاشق او شده است بدن اینکه حتی یک بار همدیگر را دیده باشند. ار تصوران دیگر او انتخاب اسم های است که برای بازیگر های کناری اور در نظر می گیرند که مثلا اگر آن اسم، اسم خودش باشد که به هذیان او دت بیشتری می دهد یا می تواند حتی اسم های دیگری نیز باشد مانند اسم مادر یا خواهر او در هر صورت فرد بهانه ای برای دامن زدن به آن هذیان پیدا می کند حتی شادی بعد از گل رابه خود نسبت می دهد.

هذیان های بزرگ منشی (Secretary's grand delusions)

افرادی که هذیان بزرگ منشی دارند، بر این باورند که از دیگران برتری دارند. این باورها می تواند به فرد احساس تعلق و ارزشمند بودن بدهد. هذیان های بزرگ منشی شایع هستند - حدود دو سوم افراد مبتلا به اختلال دوقطبی و نیمی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را تحت تاثیر قرار می دهند.

نمونه هایی از توهمات بزرگ منشی عبارتند از:

• داشتن قدرت های ویژه
• مشهور شدن
• خیلی ثروتمند بودن
• فکر می کنید خدا هستید
• یا قدرت معنوی دارید،
• باور داشته باشید که می توانید سرطان را درمان کنید

هذیان های بزرگ منشی می تواند منجر به رفتارهای پرخطر یا خطرناک شود. از آنجایی ک با واقعیت فاصله زیادی دارد می تواند باعث اخراج فرد از کار، طلاق، ورشکستگی مالی و به زندان افتادن را در پی داشته باشد.

هذیان های حساد (Delusions of jealousy)

هذیان های حسادت باعث می شود که فرد باور کند که شریک زندگی اش خیانت کرده است و دائماً به دنبال شواهدی برای صحت باور خود می گردد. این با حسادت معمولی که بسیاری از مردم تجربه می کنند متفاوت است. هذیان های حسادت آمیز اغلب باعث رفتارهای افراطی مانند جستجوی رختخواب، لباس زیر و حتی بدن شریک زندگی خود برای یافتن شواهدی مبنی بر خیانت می شود. افراد مبتلا به این هذیان اغلب رفتار شریک زندگی خود را اشتباه تعبیر می کنند.

هذیان های جسمانی (Physical delusions)

هذیان های جسمی بر بدن و به صورت فیزیکی متمرکز هستند. فرد مبتلا به هذیان جسمی به اشتباه معتقد است که مشکلی در بدن او وجود دارد. این هذیان ها می توانند در مورد بیماریها یا شرایطی باشند که در زندگی واقعی رخ میدهند. مانند ابتلا به سرطان یا باردار بودن یا اتفاقات عجیب و غریب، چیزهایی مانند پیچ خوردن استخوان ها به دور یکدیگر، از دست دادن اندام های داخلی یا رگ هایی که در جهت اشتباه حرکت میکنند. افراد مبتلا به هذیان جسمی اغلب تحت انواع مختلفی از آزمایشات پزشکی قرار می گیرند، اما همچنان معتقدند که با وجود نتایج نرمال آزمایش، مشکلی در آنها وجود دارد.

هذیان های مختلط یا نامشخص (Mixed or unspecified delusions)

یک فرد همچنین می تواند هذیان هایی داشته باشد که به عنوان (مختلط یا نامشخص) طبقه بندی می شوند. هذیان های مختلط به این معنی است که فرد دارای انواع مختلفی از هذیان است، اما هیچ کدام شایع تر از دیگری نیستند.هذیان های نامشخص به وضوح در یک دسته بندی خاص قرار نمی گیرند. زیرا به صورت کلی تمام ملاک های یک هذیان واحد را در بر نمیگیرد.

طبقه بندی هذیان ها بر اساس موضوع

هذیان ها را نیز می توان بر اساس موضوع اصلی آنها دسته بندی کرد، از جمله:

• گزند و آسیب: این موضوع نشان دهنده رایج ترین نوع هذیان است. افراد مبتلا به این هذیان معتقدند که افراد دیگر قصد دارند به آنها آسیب برسانند.
• خیانت: این مضمون باعث می شود که فرد باور کند که شریک زندگی اش خیانت می کند، حتی اگر شواهد نشان دهد که او خیانت نمی کند. حسادت شدید اغلب با توهمات خیانت رخ می دهد.
• عشق: این موضوع حول این باور نادرست است که فردی، عاشق کسی است که دچار هذیان است. اغلب اوقات، فردی که دچار هذیان است، حتی با فردی که معتقد است عاشق اوست ملاقات نکرده است. هذیان عشقی اغلب شامل افراد مشهور می شود.
• مذهب: هذیان هایی که حول محور مذهب متمرکز شده اند می توانند باعث شوند که فرد باور کند که دارای قدرت های خداگونه است یا اینکه خود خداست. افراد مبتلا به این نوع هذیان نیز اغلب گزارش می دهند که خداوند مستقیماً با آنها صحبت می کند و رفتارهای آنها را تایید میکند.
• بزرگ منشی: هذیان هایی با این مضمون باعث می شود مردم باور کنند که دارای قدرت های فوق العاده هستند یا اینکه یک سلبریتی یا (مهم) تر از افراد دیگر هستند.
• گناه بی لیاقتی: این مضمون باعث می شود که فرد فکر کند که (شر) است یا خانواده خود را خراب کرده است. آنها اغلب بر این باورند که مرتکب گناهی (غیر قابل بخشش) شده اند و سزاوار مجازات برای همیشه هستند. هذیان های حول محور گناه بی لیاقتی اغلب با اعتماد به نفس پایین، افسردگی و گاهی خودکشی همراه است.
• نفی نیهیلیستی: این مضمون بر این باور است که چیزی یا کسی دیگر وجود ندارد.فردی که این هذیان را دارد ممکن است باور کند که واقعاً مرده است یا بخشی از بدنش گم شده است. آنها همچنین می توانند باور کنند که جهان دیگر وجود ندارد. هذیان های نفی نیهیلیستی اغلب با افسردگی رخ می دهد. همچنین می توان آن را با

هذیان یک باور ثابت و نادرست به چیزی است که واقعی نیست یا وجود ندارد. هذیان در تشخیص سلامت روان رایج است، اما می تواند در شرایط روانپزشکی مانند آسیب مغزی نیز رخ دهد.

منبع: verywellhealth.com