توهم چیست و انواع آن کدامند؟

توهمات تجربیات حسی هستند با واقعیتی که فقط یک نفر قادر به احساس، دیدن یا شنیدن آن است. آنها معمولاً با اختلالات سلامت روان قابل تشخیص مرتبط هستند، اما ممکن است به دلایل مختلفی از جمله کمبود خواب، شرایط عصبی یا مصرف مواد نیز رخ دهند. خوشبختانه گزینه های درمانی برای کمک به افراد برای رهایی از توهم وجود دارد.

توهم چیست؟

توهمات تجربیاتی هستند که مستقیماً بر حواس شخص مانند بینایی، شنوایی و لامسه تأثیر میگذارند. بعنوان مثال شنیدن صدای شخص دیگری حتی با وجود اینکه کسی در اطراف نیست، یا دیدن یکی از عزیزان مرده که برای صرف شام از پله ها پایین می آید. توهمات به اشکال مختلف ظاهر می شود و بسته به فرد و فرهنگ متفاوت است. آنها حتی ممکن است معنایی در فرهنگ و یا مذهب فرد داشته باشند. توهمات بسیار شایع تر از آن چیزی هستند که بیشتر مردم فکر می کنند. در جمعیت عمومی حدود 10% از مردم در طول زندگی خود توهمات شنوایی را تجربه می کنند.

بسیاری از مطالعات نشان می دهند که احتمال بروز توهم در کودکان و نوجوانان بیشتر از بزرگسالان است. اگرچه توهم معمولاً به عنوان یک علامت سلامت روان در نظر گرفته می شود، که اغلب نشان دهنده یک اختلال روان پریشی مانند اسکیزوفرنی است، اما این تجارب می توانند در موقعیت های مختلفی نیز رخ دهند. برای مثال، برخی از فرهنگ ها و مذاهب شامل سنت های تاریخی و باورهای امروزی در مورد پیامبرانی هستند که از خدایان رؤیا می گیرند یا امور معنوی را روی زمین تجربه می کنند. این نوع موقعیت ها نشانه بیماری روانی نیستند.

پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین سلامت روان

توهم در مقابل هذیان

توهمات و هذیان ها گاهی با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. اینها هر دو علائم شایع اختلالات روانپریشی هستند، اما توهمات مبتنی بر حس هستند. برعکس، هذیان ها باورهایی هستند که شخص قویاً به درستی آنها معتقد است، علی رغم شواهد عینی که خلاف آن را نشان می دهد. در هر دو مورد، شخصی که توهم یا هذیان را تجربه می کند ممکن است فکر کند آنچه در حال تجربه است واقعی است یا خیر. صرف نظر از این، این علائم می تواند باعث ناراحتی زیادی شود.

انواع توهم

انواع مختلفی از توهم وجود دارد و فرد ممکن است تنها یک یا تعدادی از آنها را تجربه کند. اینها می توانند در یک زمان یا در زمان های مختلف رخ دهند. نحوه تجربه یک توهم، بسته به فرد بسیار متفاوت است. انواع توهم عبارتند از:

شنوایی

توهمات شنوایی توهماتی هستند که فرد میشنود و شایع ترین نوع توهم است. آنها معمولاً صدای انسان را در برمیگیرند اما میتوانند هر صدای دیگری مانند صداهای حیوانات یا آلارم ها را در میان دیگران داشته باشند. این صداها ممکن است به نظر برسد که از داخل یا خارج از سر یک فرد می آیند. صداها میتوانند واضح، مبهم یا به سختی قابل درک باشند. شنیدن صداها میتواند یک تجربه مثبت، منفی یا خنثی باشد. برخی از افراد صداهایی را می شنوند که باعث آرامش یا افزایش اعتماد به نفس میشود. زمانی که صدای شنیده شده بحرانی یا ترسناک است، فرد به احتمال زیاد به بیماری روانی مبتلا است و احساس میکند که نمیتواند آنها را کنترل کند.

گاهی اوقات این صداهای منفی تر میتوانند به مردم درباره خودشان دروغ بگویند («تو بی ارزشی» یا «هیچ کس تو را دوست ندارد») یا سعی کنند به آنها دستور دهند که به خود یا دیگران صدمه بزنند.

بصری

توهمات بصری آنهایی هستند که دیده می شوند. آنها می توانند شامل افراد، حیوانات و اشیا یا انتزاعی تر باشند، مانند رنگ ها، نورها یا اشکال. مشابه توهمات شنوایی، توهمات بصری نیز به طرق مختلف بر فرد تأثیر می گذارد. آنها ممکن است ترسناک، ناراحت کننده، گیج کننده یا طاقت فرسا باشند که انجام زندگی روزمره فرد را سخت می کند. با این حال، آنها همچنین ممکن است خنثی یا مثبت باقی بمانند.

لمسی

توهمات لمسی زمانی اتفاق می افتد که فرد می تواند چیزی را از نظر فیزیکی بدون وجود دلیل ملموس احساس کند. به عنوان مثال، گاهی اوقات افراد احساس می کنند حشرات روی بدنشان می خزند. توهمات لمسی کمتر از توهمات شنیداری یا بینایی شایع است.

بویایی

توهمات بویایی شامل بوهایی غیرقابل توضیح هستند. فرد ممکن است بوی دود را حس کند یا غذای تازه ای بخورد که بوی گندیده دارد.

چشایی

توهمات چشایی نیز معمولا شامل مزه هایی غیرقابل توضیح هستند. به عنوان مثال، طعم کثیفی یا گوشت گندیده. این توهمات نیز نسبت به توهمات شنیداری و دیداری کمتر دیده می شود.

چه چیزی باعث توهم می شود؟

اگرچه توهمات اغلب با شرایط سلامت روانی، به ویژه اختلالات روان پریشی مرتبط است، اما امکان تجربه آنها بدون تشخیص وجود دارد. در نظر گرفتن دلایل پزشکی و مواد مرتبط با توهم ضروری است، به خصوص زمانی که توهمات به طور ناگهانی و شدید رخ می دهند. ویژگی های خاص توهم ها می تواند به فرد کمک کند تا تشخیص دهد که چه چیزی باعث آنها شده است و آیا نیاز به درمان است یا خیر.

دلایل احتمالی توهم عبارتند از:

وضعیت سلامت روان

توهمات می تواند نشانه ای از شرایط سلامت روان باشد و اغلب بخشی از روان پریشی است. با این حال، گاهی اوقات افرادی که سایر نگرانی های مربوط به سلامت روان دارند، ممکن است توهماتی را تجربه کنند.

شرایط سلامت روانی که اغلب ممکن است شامل توهم باشد عبارتند از:

• روان گسیختگی
• اختلال اسکیزوافکتیو
• اختلال روانی مختصر
• اختلال افسردگی اساسی
• ویژگی های روان پریشی
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلال دوقطبی
• پریشانی عاطفی
• استرس
• اندوه

یک فرد ممکن است به دلایل مرتبط با سلامت عاطفی یا روانی که با یک اختلال قابل تشخیص مرتبط نیست، توهم داشته باشد. برای مثال، غیرعادی نیست که فردی که به طور ناگهانی یکی از عزیزان خود را از دست داده است، آن شخص را ببیند یا حتی پس از مرگ با او صحبت کند.وقتی مغز تحت استرس شدید قرار می گیرد، ممکن است دنیا را متفاوت از حد معمول پردازش و تجربه کند. این طبیعی است و لزوماً نشانه نگرانی نیست. اگر طولانی شد یا نگران کننده شد، جستجوی کمک حرفه ای عاقلانه است.

اختلالات خواب

خواب ضعیف و برخی اختلالات خواب ممکن است منجر به توهم شود. هنگامی که افراد دچار اختلال خواب شدید می شوند، عملکرد مغز ممکن است تحت تاثیر منفی قرار گیرد و در نتیجه مشکلات حسی مانند توهم ایجاد شود. علاوه بر این، در برخی از اختلالات خواب، بسیاری از آنها توهمات هیپنوپومپیک و یا هیپناگوژیک را هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن گزارش می کنند. اختلالات خواب معمولی که می توانند باعث توهم شوند عبارتند از بی خوابی، نارکولپسی و فلج خواب.

شرایط عصبی

با توجه به اینکه توهمات از مغز منشا می گیرند، شرایط پزشکی که بر عملکرد مغز تأثیر می گذارد گاهی اوقات می تواند منجر به توهم شود. این امر به ویژه در مورد اختلالاتی که بر پردازش حسی، عملکرد حرکتی، حافظه و سایر نواحی کلیدی مغز تأثیر می گذارد، صادق است.

اختلالات عصبی که گاهی اوقات شامل توهم می شوند عبارتند از:

• بیماری پارکینسون
• بیماری آلزایمر
• سایر اشکال زوال عقل
• میگرن
• اختلالات تشنجی
• استفاده از مواد
• بسیاری از مواد نحوه پردازش اطلاعات توسط مغز را تغییر میدهند.

مواد روانگردان مانند ماری جوانا و الکل گاهی اوقات می توانند باعث ایجاد توهم شوند.به طور معمول، این اثرات فقط تا زمانی که ماده از بین برود ادامه دارد. با این حال، در برخی موارد ممکن است علائم ادامه پیدا کرده و مزمن شوند.

چه زمانی به دنبال کمک حرفه ای باشیم؟

فرد مبتلا به توهم ممکن است تحت شرایطی به کمک حرفه ای نیاز داشته باشد یا خیر. با این حال، مهم است که زودتر به دنبال کمک باشید تا بدون توجه به آنچه باعث تجارب شما شده است، مراقبت لازم را دریافت کنید. هنگامی که توهمات به طور ناگهانی شروع می شوند، شدید هستند، ناراحت کننده هستند، شامل دستوراتی برای انجام کاری خطرناک می شوند و/یا عملکرد فرد را سخت می کنند، اقدام سریع به درمان ضروری است.

منبع: choosingtherapy.com