هیپوکندریا یا خودبیمارانگاری و 9 نشانه آن

هیپوکندریا یا خودبیمارانگاری: چیزی فراتر از یک بیماری روانپزشکی خیالی یا ساده است. آیا در اطرافیانتان کسی را دیده اید که دائما نگران باشد که بیمار شده است؟ ممکن است او دچار هیپوکندریا شده باشد؛ یعنی نگرانی و ناراحتی بیش از حد در مواجهه با بیماری یا وضعیت سلامتی خود. هیپوکندریا یک اختلال روانپزشکی واقعی است. دلایل آن پیچیده و اغلب چند عاملی است که در درجه اول با اضطراب و همچنین مبانی بیولوژیکی و رویدادهای زندگی مرتبط است. هیپوکندریا که اغلب مورد تمسخر قرار می گیرد، برای خود افراد بسیار طاقت فرسا است. با این حال، این نوع اضطراب همه را با شدت یکسان تحت تأثیر قرار نمی دهد.

نگرانی در مورد سلامتی خود تا حدی طبیعی است اما زمانی که اضطراب ناشی از بیماری جایگاه پررنگی در زندگی فرد پیدا کند، وضعیت بیمارگونه می شود. افرادی که مضطرب هستند و همچنین افرادی که قوه تخیل قوی دارند، بیشتر در معرض خطر هستند. همینطور افراد بسیار حساس و یا کسانی که تجربه های تروماتیک در ارتباط با یک بیماری یا مرگ داشته اند نیز در معرض خطر ابتلا قرار دارند. اختلال هیپوکندریا عموما در بزرگسالی ظاهر می شود و هم در مردان و هم در زنان دیده می شود.

ویژگی های فرد دارای اختلال هیپوکندریا

• او نشانه های فیزیکی را اشتباه تفسیر می کند.
• با نتایج معاینات و صحبت های پزشکان قانع نمی شود.
• وقتش را صرف کاوش درباره بدن خود، تجزیه و تحلیل تکامل تغییرات فیزیولوژیکی آن (نبض، هضم، توان عضلانی وغیره) می کند.
• ناراحت است یا در ناحیه خاصی از بدن احساس درد دارد.
• وبسایت ها و فرهنگ لغت های پزشکی را که در آن عناصری برای تشخیص آسیب شناسی و بیماری خود وجود دارد بررسی می کند.
• فکر می کند که بهتر از هرکسی می داند که در بدنش چه می گذرد.
• این بیماری وسواسی می شود و منجر به اختلال در زندگی اجتماعی، خانوادگی و حرفه ای میگردد.
• به راحتی با کسانی که نظرات او را قبول ندارند وارد درگیری می شود.
• به آسانی از کار می گریزند و حتی دچار از کار افتادگی می شوند.

بیش از هر چیز دیگر، فرد مبتلا به هیپوکندریا به بدن خود گوش می دهد و از بیماری می ترسد. فرد نگرانی بیش از حدی درمورد ابتلا به یک بیماری جدی دارد مانند افرادی که دارای اختلال HSP هستند. این ترس به دلیل تفسیر نادرست از برخی علائم است. اگر لکه هایی روی پوست ببیند، فکر نمی کنند شاید نیش پشه باشد، یقین دارند که دچار سرطان شده است. اگر بی اشتها شده باشد، فکر می کند مبتلا یک بیماری مهلک شده است نه یک مشکل گوارشی. با وجود نتایج آزمایشات پزشکی سالم، نگرانی بسیار زیادی دارد چون به نظرش حتما روانشناس اشتباهی کرده است. البته این موضوع جلوی مراجعه های متعدد او به روانپزشک یا روانشناس یا پرشک همومی را نمی گیرد. اگر این جلسات به موقع انجام نپذیرند، درواقع خودشان منبع استرس خواهند بود.

دلایل ابتلا به هیپوکندریا چیست؟

اگرچه علل دقیق آن ناشناخته است، اما می دانیم که هیپوکندریا یکی از عناصر مرتبط با اضطراب است. دو نوع هیپوکندریا وجود دارد:

• نوع اول: در این شکل فرد بیش از حد نگران است اما در آخر قضاوت خوبی انجام می دهد حتی اگر به اندازه کافی مطمئن نباشد.
• نوع دوم: این نوع جدی تر است و با وسواس های وهمی همراه است که فرد را از واقعیت دور می سازد، زیرا تنها واقعیت موجود برای او واقعیتی هذیان آمیز است.

هنگامی که اینترنت منبع نگرانی ها می شود.

اینترنت که معدنی از اطلاعات مرتبط با سلامتی برای برخی افراد است، در عوض می تواند به منبع اصلی اضطراب برای اشخاص هیپوکندریا تبدیل شود. آن ها سعی خواهند کرد به دنبال هر چیزی باشند که بتواند باعث اطمینانشان شود. وجود نظرات و وبلاگ های متعدد، تفکیک سریع محتواهای قابل اعتماد از غیرقابل اعتماد را دشوار می سازد. در مواجهه با این مطالب، هیپوکندریا بدترین سناریو را برای خود انتخاب می کند.

این مراجعه های متعدد اینترنتی که به آن سایبرکندریا می گویند، اثر اطمینان بخشی زیادی ندارد. به جای آن، باید به تشخیص بالینی یک متخصص در زمینه سلامت اتکا کرد تا احتمالات و فرضیات را حذف کند و موارد دیگر را بررسی کند. این مشاوره برای نتیجه گیری در مورد وضعیت سلامت این فرد ضروری است. درمقابل، نوع دیگری از هیپوکندریا در افرادی وجود دارد که نمی خواهند مشاوره ای بگیرند. این نوع از هیپوکندریا به عنوان نوعی از اجتناب تشخیص داده می شود. آنها نگران هستند اما کاری برای آرامش خود انجام نمیدهند. قادر به فراموش کردن نگرانی های خود نیستند اما از قضاوت و تشخیص واهمه دارند.

برای درمان هیپوکندریا چه کاری باید انجام دهیم

پذیرش عادات سبک زندگی سالم اساس درمان هیپوکندریا است. در واقع، از آنجایی که عادات سبک زندگی ناسالم می تواند منجر به اختلال در بدن شود، این افراد می توانند از این نشانه ها یک بیماری را به خود نسبت دهند. انجام فعالیت های بدنی بخشی از یک سبک زندگی سالم است و می تواند در کنترل اضطراب نیز بسیار مفید باشد. در همین راستا، تمرینات تمدد اعصاب می توانند تأثیر مفیدی بر مدیریت استرس داشته باشند.

روان درمانی شناختی-رفتاری (CBT) مناسب ترین درمان برای اختلال هیپوکندریا است. درواقع، این درمان به اصلاح باورهای نادرست مرتبط با سلامتی یا بیماری که معمولاً در هیپوکندریا دیده میشود، کمک می کند. چالش اول روانشناس این است که مراجعه کننده را قانع کند مشکل او از اضطراب است و نه از بیماری. سپس به او کمک می کند تا افکار و باورهای نادرست خود در مورد بیماری را با دیدگاه درستی جایگزین کند. همچنین شخص را به آزمایش برخی باورهای نادرست در واقعیت هدایت می کند و به او انگیزه می دهد که خود را دائما وارسی نکند. درمان شناختی رفتاری یک درمان توصیه شده است اما اگر کافی نبود، می تواند درمان دارویی را امتحان کرد. با این حال، عوارض جانبی دارو می تواند نتیجه متناقض افزایش اضطراب و نگرانی را داشته باشد.

چگونه به افراد دارای هیپوکندریا کمک کنیم؟

افراد دچار این اختلال واقعا رنج می برند. زندگی همراه با ترس از بیماری بسیار سخت است و بدترین کاری که می توانید انجام دهید این است که افراد را مسخره کنید. اگر می خواهید به یک فرد دارای اختلال هیپوکندریا کمک کنید، این چند نکته را در نظر بگیرید: در طول بحث های خود، سعی کنید به جای مقابله یا تحقیر، از او سؤال کنید. تلاش کنید تردید را در ذهن او ایجاد کنید: آیا او می تواند تصور کند که چیز دیگری به جز این بیماری جدی ممکن است نقش داشته باشد؟ همچنین می توانید سایر موضوعات مانند علایق او را مطرح کنید تا تمرکز از مسائل مرتبط با بیماری به سمت موارد دیگر منتقل شود. همچنین هدایت او به سمت روانشناس کام بسیار مهم و کلیدی می باشد.

هیپوکندریا: یک رنج روانی واقعی

هنگامی که فرد رنج روانی قابل توجهی را تجربه می کند و هیپوکندریا کیفیت زندگی او را به شدت تضعیف می کند، ممکن است نیاز به کمک تخصصی داشته باشد. تکنیک زیر سوال بردن وضعیت آن ها به منظور اصلاح تفسیر و یقین فرد، می تواند قاطعیتشان را ضعیف و آن ها را دچار شک و تردید کند. همچنین می تواند تکنیک های تمدد اعصاب و مدیتیشن ذهن آگاهی را بیاموزد تا علائم خود را کاهش دهد و دیگر ترس از بیماری او را فرا نگیرد. باید به خاطر داشته باشیم که این اختلال با هر شدتی که باشد، یک رنج روانی خیالی نیست.

منابع:

• Le Journal de Montréal
• PasseportSanté
• familiprix
• cogicor