روانشناسی سلامت و کاربرد های آن

حفظ سلامتی همیشه آسان نیست. گاهی اوقات ممکن است برای پیشگیری، مدیریت یا بهبودی از بیماری به کمک یک فرد متخصص نیاز داشته باشید. برای این کار، مراجعه به یک روانشناس سلامت در تهران، منبع خوبی برای کمک گرفتن است. امروزه مردم به دنبال اطلاعات بیشتر مرتبط با جسم و سلامت روح هستند. روانشناسی سلامت میتواند به افراد در مورد سلامتی خود و عوامل خطر احتمالی آموزش دهد. البته بسیاری از مردم در ایران با مفهوم روانشناسی سلامت آشنا نیستند. به همین علت در این مقاله قصد داریم با روانشناسی سلامت و کاربرد آن آشنا شویم.

پیشنهاد میکنیم انجام دهید: تست آنلاین سلامت روان

روانشناسی سلامت چیست؟

روانشناسی سلامت (health psychology) یکی از شاخه های روانشناسی است که بسیار به پزشکی نزدیک است و بر چگونگی تاثیر عوامل فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی، روانی و عاطفی بر سلامت فرد و رفتارهای مرتبط با سلامت تمرکز دارد. هدف روانشناسان سلامت ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری است. در حقیقت روانشناسان سلامت در جامعه به بررسی این موضوع می پردازند که مردم چگونه به بیماری واکنش نشان می دهند، با آن کنار می آیند و پس از آن بهبود می یابند. با مشاهده الگوهای رفتاری که ممکن است منجر به بهبود یا بدتر شدن سلامتی شود، روانشناسان سلامت تلاش می کنند تا به مردم کمک کنند تا زندگی سالم تر و طولانی تری داشته باشند.

روانشناسی سلامت بر نقش مهمی که فرآیندهای روانی در سلامت جسمانی ایفا می کند، تاکید می کنند. در حقیقت روانشناسی سلامت، تجربه انسانی بدن فیزیکی را با وضعیت روانی و نقش فرد در جامعه ترکیب می کند. روانشناسان سلامت به نحوه تعامل این شرایط و چگونگی تاثیر آنها بر یکدیگر نگاه می کنند. روانشناسی برای مدت طولانی به سلامت توجه داشته است، اما روانشناسی سلامت به عنوان یک رشته متمایز نسبتاً جدید است. این رشته در دهه 1970 ظهور کرد و در آن زمان عمدتاً بر اجتناب از بیماری های عفونی متمرکز بود. با توجه به اینکه میانگین امید به زندگی در ایالات متحده حدود 80 سال است، برخی از علل اصلی مرگ و میر در حال حاضر شامل بیماریهای مزمن هستند تا بیماری های عفونی. بسیاری از این بیماری های مزمن را می توان با سبک زندگی مرتبط دانست.

در نتیجه روانشناسی سلامت به تمرکز روی اقداماتی برای جلوگیری از گسترش بیماری های مزمن و پرداختن به رفتارهای سبک زندگی تغییر کرده است. روانشناسی سلامت معتقد است همه افرادی که علائم رفتاری و روانی خطرناک برای سلامت را نشان می دهند، لزوما به بیماری مزمن مبتلا نمیشوند. اما وجود چنین عواملی، احتمال ابتلا به بیماری های مزمن را افزایش می دهد. نمونه هایی از بیماری هایی که با عوامل خطر رفتاری یا روانی مرتبط بوده اند عبارتند از:

• دیابت
• بیماری قلبی
• سکته
• سرطان
• ایدز
• باکتری ها
• ویروس ها
• افونت های مغزی
• آسیب مانند تصادف
• مشکلات خون
• ریه

روانشناس سلامت کیست و چه نقشی دارد؟

روانشناسان سلامت مراقبت های پیشگیرانه ای را در زمینه های پزشکی ارائه میدهند. اقدامات پیشگیرانه ممکن است شامل آموزش افراد در مورد رژیم غذایی سالم و رژیم های ورزشی، رفتارهایی که ناسالم یا خطرناک تلقی میشوند و چگونگی حفظ دیدگاه مثبت برای کمک به مبارزه با استرس، اضطراب یا افسردگی باشد.

روانشناسان سلامت ممکن است در کلینیکهای پزشکی، به بیماران آموزش دهند که چگونه تغییراتی در سبک زندگی سالم ایجاد کنند، با تغییرات پزشکی سازگار شوند و مکانیسم های مقابله ای مؤثری را بیاموزند که سلامت روانی را ارتقا میدهند. در این کلینیکها یک روانشناس سلامت با یک ارائه دهنده مراقبتهای اولیه برای تعیین درمان مناسب بر اساس ویژگیهای فیزیکی، رفتاری و اجتماعی فرد و همچنین منابع موجود همکاری میکند. کاربرد عملی روانشناسی ممکن است مانند یک موضوع پیچیده و متنوع به نظر برسد که فراتر از درک یک فرد عادی است. با این حال، اغلب این طور نیست. به عنوان مثال، ممکن است بدانید که وقتی ورزش می کنید یا مدتی را با دوستان خود به معاشرت می گذرانید، احساس بهتری دارید. در حالی که اینها افکار علت و معلولی عقل سلیم هستند، آنها همچنین کاربردهای اصول روانشناسی هستند.

چرا به بیماری مبتلا می شویم؟

روانشناسی سلامت فرض میکند سلامت و بیماری ناشی از ترکیب عوامل زیستی، روانی و اجتماعی است. هر یک از این عوامل در کنار هم به رفاه فرد کمک می کنند.

عوامل اجتماعی

بسیاری از مردم نمی دانند که عوامل اجتماعی چه تاثیری بر سلامتی افراد می گذارد. به عنوان مثال، اگر فردی همسالانی داشته باشد که به جای درمان های علمی، به درمان های ستنی اعتقاد دارند، ممکن است فرد مراقبت های پزشکی را که می توانست مفید باشد را رد کند. همچنین داشتن یک سیستم حمایتی قوی می تواند قدرت عاطفی مورد نیاز برای تصمیم گیری های سخت در مورد مراقبت های بهداشتی را فراهم کند. علاوه بر این، برای مثال، لذت های ساده، مانند گردش با دوستان یا خانواده، ممکن است به دیدگاه مثبت منجر شود و راهی برای آرامش در هنگام احساس استرس ارائه دهد.

عوامل زیستی

هر چیزی که مربوط به ساختار فیزیولوژیکی یا ژنتیکی یک فرد باشد یک عامل بیولوژیکی در نظر گرفته می شود. برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به برخی بیماری ها هستند. با این حال، استعداد ژنتیکی به این معنا نیست که فرد لزوماً به بیماری مبتلا می شود. در حقیقت ژنتیک و محیط برای تعیین نتایج سلامتی با هم تعامل دارند.

عوامل محیطی

محیط فیزیکی بیرونی که فرد در آن قرار می گیرد می تواند تاثیر مثبت یا منفی بر سلامت او داشته باشد. به عنوان مثال، افرادی که در مناطقی زندگی می کنند که آلودگی زیادی وجود دارد ممکن است در معرض سمومی قرار بگیرند که موجب بروز برخی بیماری ها میشود. البته برخی از عوامل محیطی در کنترل فرد است. به عنوان مثال، تمیز نگه داشتن محیط و عاری از گرد و غبار راهی قابل کنترل است.محیط شما علاوه بر تاثیر بر سلامت جسمانی می تواند بر سلامت روانی شما نیز تاثیر بگذارد.

عوامل روانی و رفتاری

انتخاب افکار و رفتار می تواند بر سلامت روانی و جسمی تاثیر بگذارد. برای مثال افرادی که در افکار منفی نشخوار می کنند، بیشتر در رفتارهایی شرکت می کنند که می تواند باعث آسیب یا بیماری شود، مانند سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل، یا استفاده از مواد مخدر تفریحی.

روانشناسی سلامت چه کاربردهایی دارد؟

موقعیت های زیادی وجود دارد که روانشناس سلامت در تهران می تواند در آنها نقش داشته باشد. به عنوان مثال، اگر می خواهید سیگار را ترک کنید، روان شناسی سلامت ممکن است کمک هایی ارائه دهد که به شما کمک می کند این بار در جایی که در گذشته شکست خورده اید موفق شوید. برخی از کاربردهای روانشناسی سلامت شامل موارد زیر می شود:

1) مدیریت استرس

پاسخ فیزیکی بدن شما به استرس باید کوتاه مدت باشد تا به شما در عبور از یک موقعیت خطرناک کمک کند. استرس مزمن روزمره از طریق تغییرات شیمیایی روی بدن تاثیر مخربی می گذارد. یک روانشناس سلامت می تواند به تغییر پاسخ عاطفی نسبت به استرس کمک کند.

2) بهبود سلامت

غلبه بر یک آسیب یا بیماری همیشه به آسانی اجازه دادن به بهبود بافت نیست. یک فرد مبتلا به بیماری جسمی، باید انگیزه ای برای دنبال کردن یک برنامه فیزیوتراپی پیدا کند، در غیر این صورت حفظ یک ذهنیت مثبت می تواند امری چالش برانگیز باشد.

3) کنار آمدن با مشکلات سلامتی

زندگی با بیماری مزمن می تواند یک چالش سلامت روان باشد، خواه مشکل درد باشد یا تغییراتی که در نتیجه یک بیماری ایجاد می شود. یک روانشناس سلامت می تواند به فرد بیمار در مقابله با این فشارها کمک کند.

4) پیشگیری

شکی نیست که داشتن یک رژیم غذایی مغذی یا کنترل عادتی مانند سیگار کشیدن برای سلامتی مفید است. روانشناسی سلامت به شما کمک می کند تا تغییرات لازم برای جلوگیری از بیماری های آینده را ایجاد کنید.

منابع: wellnessroadpsychology.com و betterhelp.com